Planmonitor

De woningproductie is na 4 absolute topjaren voor het eerst in tijden echt gedaald. Dat is geen verrassing aangezien de jaarproductie van 2400 woningen van de afgelopen jaren zeer hoog lag. Tegelijk is de constatering dat die daling van de productie niets te maken heeft met de vraag. Als er meer was gebouwd was het ongetwijfeld afgezet. De huidige productie sluit aan bij de meerjarige planning gericht op het bouwen van 40.000 woningen in 20 jaar. In een markt die zo goed/gespannen is als vandaag, zou de productie eigenlijk boven een meerjarig gemiddelde moeten liggen.

Een positief punt is dat het is gelukt om meer plannen toe tevoegen dan werden gerealiseerd. De planvoorraad is weer aan het groeien! Dat is voor die langere termijn doelstelling van cruciaal belang.

Feitelijk is de verborgen planvoorraad nog veel groter. Er is door de Foodvalley-gemeenten een een inventarisatie gemaakt van mogelijk nieuwe locaties. Die locaties staan nog lalng niet allemaal in de planmonitor.

Vorig jaar was de stelling dat zou moeten worden gekozen uit 1 van 3 scenario's:

1. Maximaal doorbouwen: Het blijft nodig om nieuwe locaties toe te vinden om de toestroom uit de Randstad te faciliteren. Tegelijk is het nodig om een kwalitatief programma in gang te zetten dat garandeert dat de eigen bevolking in voldoende mate een plek kan vinden op de woningmarkt.
2. Terugschakelen:  Als het niet lukt de locaties te vinden of tijdig in ontwikkeling te brengen, of als op basis van de prognoses besloten wordt voor een lager nieuwbouwprogramma zal de druk op de markt verder toenemen. Het is te verwachten dat de stroom uit de Randstad aanhoudt. Het accent zal veel meer moetenkomen te liggen op een programma dat er voor zorgt dat de markt blijft functioneren. Het thema wordt kwalitatief programmeren.
3. Marktomslag: Het laatste scenario is een omslag van de markt. In dat geval is de kans groot dat de landelijke productie verder terugvalt. De tekorten zullen daarmee alleen maar toenemen. De verwachting is gerechtvaardigd dat de druk van buitenaf op de regio Foodvalley in dit scenario niet zal afnemen en misschien zelfs zal toenemen.

Inmiddels is de bouwopgave vastgesteld. Die is duidelijk gericht op doorbouwen. Om dat doorbouwen op middellange termijn daadwerkelijk mogelijk te maken blijft het van belang tempo in nieuwe plannen te brengen.

Het is in de eerste plaats van belang voor de periode na 2025 de mogelijke planruimte in beeld te brengen en daarbij vooral ook kritisch te kijken naar de doorlooptijd van het opstarten van plannen.

In de tweede plaats is het voor de woningmarkt van belang niet alleen de bovenkant te bedienen, maar ook starters en de doorstarters uit de eigen markt die een tweede of derde stap in hun wooncarrière willen maken. In de huidige marktomstandigheden is het realiseren van nieuwbouw absoluut geen garantie dat er een plek komt voor deze huishoudens. Het laatste jaar is te zien dat een daling van de productie vooral een directe relatie heeft met de toestroom van buiten. Een lagere productie geeft een lager vestigingsoverschot. Om een plek te bieden voor starters en doorstromen is meer programmasturing nodig.

In de derde plaats zou het goed zijn om te kijken naar de mogelijkheden om binnen de huidige plannen extra aandacht te besteden aan programma's die aantrekkelijk zijn voor senioren, om op die manier beweging in de markt te krijgen.

Tot slot is blijvend aandacht voor de categorie middenhuur van belang. Het regionale onderzoek van vorig jaar blijft relevant en laat zien dat er op korte termijn nog steeds een behoefte is die groter is dan de planvoorraad in die categorieën in de monitor. Het is wat dat betreft tijd dat ook de institutionele belegger in navolging van de kopers en huurders, zijn blik verlegt naar de randen van de Randstad.