Ben jij een roeier of een roeper?

Willemien Vreugdenhil

In bijna elke gemeente in de Food Valley hangt dezelfde vraag in de lucht, onuitgesproken maar voelbaar als een lichte spanning: zijn we een roeier, of een roeper op de woningmarkt? Roeiers leveren energie, bewegen vooruit, zoeken oplossingen. Roepers staan aan de kant, vaak met de beste bedoelingen, maar zonder de peddel vast te pakken. En het opmerkelijke is: veel van onze vertragingen hebben niets te maken met techniek, maar met de vraag wie welke rol durft te pakken.

Tijdens het najaarscongres van de Stichting Vastgoed monitor kwam dat helder naar voren. Projecten lopen vast niet omdat de ondergrond moeilijk is, of omdat er een ingewikkelde berekening moet worden gemaakt, maar omdat bestuur, organisatie en markt elkaar niet helder weten te vinden. We blijven plannen stapelen, complexiteit verzamelen en verwachtingen vasthouden. Terwijl het misschien wel tijd is om opnieuw te herplannen, te vereenvoudigen – of gewoon opnieuw te beginnen.

Mandjes, rode lopers en de kunst van het loslaten

Een mooi voorbeeld werd gegeven door de provincie Utrecht, bij monde van directeur wonen Katrin Weber. In de gemeente Utrecht wordt gewerkt met het zogenaamde mandje-principe: woonprojecten bundelen en daarbij selecteren wat overall prioriteit heeft (bij het ene project wat minder op duurzaamheid, bij een ander project meer sociale huur en overall zo een aanvaardbaar geheel van een bundel projecten aanbieden, waardoor de woningbouw door kan gaan) en het geheel in één ‘mandje projecten’ voorleggen ter besluitvorming aan bestuur en raad. Het klinkt bijna frivool, maar het is bloedserieus. Door klein te beginnen en projecten repeteerbaar te maken, ontstaat ruimte. Ruimte voor tempo, ruimte voor leren en vooral: ruimte om niet telkens het wiel opnieuw uit te vinden.

Maar de echte sleutel? Mandaat.
Niet alleen richting marktpartijen – die in kleine gemeenten allang bewijzen dat ze prima zelfstandig kleinere projecten kunnen uitvoeren – maar óók intern. De projectleider als roeper én roeier tegelijk, met écht mandaat. Iemand die de afwegingen maakt, disciplines verenigt en een gebalanceerd mandje voorlegt aan bestuurders. Wie dat organiseert, voorkomt dat elk vakgebied een rempedaal wordt.

Beleid dat langer meegaat dan de wethouder

Een tweede verlangen dat van de tafels bij het najaarscongres opsteeg: rust. Bestendig beleid. Niet elk jaar nieuwe eisen, kaders of richtlijnen. Marktpartijen kunnen pas investeren wanneer ze weten dat de spelregels meer dan een collegeperiode meegaan. Of het nu gaat om KNMI-eisen op waterbergingsnormen, duurzaamheid of biodiversiteit: schommelend beleid maakt dat projecten – hoe klein ook – telkens opnieuw beginnen. En niemand wil aan de startlijn blijven staan.

Capaciteit is schaars – en dat vraagt scherpe keuzes

Iedereen ziet het: verloop, te weinig mensen, te veel werk. Het is geen nieuwe observatie, maar wel een urgenter wordende realiteit. Kleine gemeenten lijken hierin wendbaarder. Zij laten los, leggen verantwoordelijkheid neer bij de markt en winnen daarmee tijd. Grote gemeenten houden langer vast, soms vanuit zorgvuldigheid, soms uit gewoonte of bestuurlijke controledrift. Maar de politieke ambitie kan pas landen wanneer de ambtelijke prioritering dat ondersteunt. Met twintig projecten tegelijk gaat niemand in de regio Food Valley de overkant halen.

Beeldvorming, achterdeurtjes en de kracht van een goed verhaal

Als iets ons vertraagt, dan is het wel het wantrouwen dat in de keten rondzingt. Het verhaal van de marktpartijen als “grote graaiers” doet het goed, maar het klopt zelden. Want vertrouwen werkt twee kanten op. Het helpt daarom dat we elkaar weer vaker ontmoeten; dat het antwoord soms “via de achterdeur” binnenkomt in een bouwberaad waar de ruimte is voor eerlijkheid. Misschien moeten we daar minder schamper over doen – soms werkt de keukentafel beter dan de vergaderzaal.

Het voorjaar biedt een mooie kans: een congres van de Stichting Vastgoedmonitor vol goede voorbeelden. Niet de perfecte plaatjes, maar realistische showcases die laten zien dat het wél kan. Bewijslast die ons allemaal vooruithelpt.

Een acht is mooi – maar een zeven brengt je verder

In de vakdisciplines leeft de reflex om altijd voor een acht te gaan. Technisch perfect. Maar politiek werkt anders. Soms is een zeven ruim voldoende om een wijk verder te helpen, een project los te trekken of onrust te voorkomen. Daarvoor is het essentieel dat iedereen weet wat een politiek besluit is – en wat níet. En dat de afspraak met de wethouder glashelder is: wanneer beslissen we, en wie heeft ruimte om te handelen?

De kern blijft simpel

• Vereenvoudigen.
• Vertrouwen geven.
• Kaders verduidelijken.
• Kleine stappen groot maken.
• Mandaat durven geven.
• En de samenwerking tussen overheid en markt normaliseren.

Het is niet spectaculair, niet glamourous en het levert geen lintjes op. Maar het zorgt wél dat we stoppen met alleen roepen vanaf de kant en weer gaan roeien.

En eerlijk is eerlijk: de woningmarkt in de Food Valley kan wel wat meer roeiers gebruiken.

Dank voor uw aandacht!
We hopen u komend jaar te ontmoeten op één van onze congressen of bijeenkomsten.

Willemien Vreugdenhil
Voorzitter Stichting Vastgoed Monitor FoodValley

#regiofoodvalley #woningmarkt #vastgoed #wonen #woonagenda